Friday, December 19, 2008

KIHOUNA(DIALOGUE)

KIHOUNA
(Dialogue Writing)
Kihouna kichi mi ni kihoulim china ahi.
Kihouna na giel chiengin na lungsim sungah alangnini in mitegel thugen dingte khuoltuo masa in,mi ni kihoulim mabangin kilahsah sawm teitei in.Kihouna na giel chiengin anei thute khuoltup in:-
1. Athusim kihoutuona ding u h ngaituo masa inlen kaht gen ding bang,akihoupipa gen ding bang e chite tuot masa in.
2. Tam thute akilawmtah in guol tuo inlen mite kihoulimna apata hing pawtdoh bangbang in gielsawm in.
3. Na lugnsim sungah amite tuot inlen bang agen ding uoi chite tuot inlen ahina uh toh kituoh i n athute gensah in.
4. Na kihouna gieldohte khu atawpna lam ah atahtah banga kisim theina dingin khuoltupkia i n. Laibu sunga thutengte hajah si’nlen mihingte kihou chiengua ajah thutengte jah sawm jaw in.
5. Mi khat ngentang in thu gensah si’nlen mi jousie hun pekim chiet in.
A kihoulimna khu a tatlou in luong dîldiel sah in.
6. Mite akihoulim laitah u’a a sutan mi kimkhat um let ahia, tam pen kihouna ngaina dan akilang sah hi. Ahunhun chienga guonlut zel ding a hoi hi.
7. Mite akihou chiengun lungsim phawnna chite anei let u’a tamte pen atawmthei banga guonlut let ding ahi.
8. Kholaiham(colloquial) i zah leh zong hamzahdan dih a zah ding ahi.
9. Kihouna khu lungluthuoitah a pat ding ahia, atawpna ah athututna(conclusion) tah khat a atuh ngai hi.

ETSAHNATE:-
I. Naupang ni khat alungsim neu bai mama khat pen alungsim khau mawh lungneu bai lou;
NP- Lalpu hing pei in bang khuchi lungman seng angai sih hi. A hasatdan ka’ng theisiem pieh mama a, ka’ng puohnatpi ahi. I lunggim a bang e i law thei kân ding asih am ?
LP- Hima e! Nangpu hileh zong nang pen mi hampha na hia,
tutungin na pass pailien a bangma na phawh khol sih hi. Hinanleh kei’a dingin aniveina ahijiehin hasa kasa mama hi. Kei dinmun ah um lachin zong nang zong na kipah khol sih ding hi.
NP- Na gen dan ka thei siem mama hi. Akia chiengleh hasim in na sim dinga na passit sawm teitei sih diei? izaw lawm. I pu i pate’n a na gengen uh na mangngil ta amah? ‘Khatvei lamhlang tuon khiellou koi a om diei?’ a na chibou sih uh amah?
LP- Lamhang tuon khiellou lah hi sing a,ka vangsiet jieha tabang dinmun a om zel ka hi bou hi,Nangpu.
NP- Vangsiet zieh chi si’n Lalpu ka lawm bangbang hitaleh a kia chiengleh kukaltah in pan bembom inlen hi lachin na lawching ngei ding hi chi ka gen ngam hi.
LP- Tu kumsung mawngmawng ka vangsietna ngen in a dimlet hi. Amasapen in kum kimsuh gei in ka dammaw mama a term khat sung mawngmawng ka mansuo tang hilhiel mawh hi. Tualeh, ka exam ma deu in ka it mama ka pa ahing shi phut mawhta hi.Tua zieha ka sim dingteng zong sim man lou a hichi hita’ng e, Nangpu.
NP: Awle, na thugente ka ngaikhiet leh na vangsietnate ka jata a tuin ka theichien ta hi. Ka’ng puohnatpi mama hi Lawm. Hinanleh zong a kia chienga dingin hoitah in kiging kia inlen hi lachin na lawching ngei ding hi chi ka hing gen sawnsawn hi. Na lungsim hoitahin kingaituo inlen panlathakia ta in.
LP- Bangma phattuom si’a keipi avangsie mawng a pieng hileng kilawm bou Lawm,na khat pou ka khut toh ka tuophot nahleh lengmang sieng uh hileh kilawm.Scholarship muna dingin hun bangzavei ka seng tadiei? Ahi’nlah midangte’n mu gige uh,kei’a ding hilou mawngmawng hiva. Bangma ngaituo zou nawn si’ng lawm, sepai khat ka tum thei leh kitumta vang.
NP- I pu I pate’n Zolei a na hlaw lai un lungkelou in a na hlou let u’hi.
Doupi nisa sa leh zong, huipi lang leh zong,sa leh gal hang leh zong a na pang tentun uha tuachiin neh leh tahte a na nei thei uhhi chi thei lei hoiva ka chi ahi.Tuinleh, na ma-ah kum khat sunga om nalai a, na lungsim neiteng toh leh na thahatna teng toh sem tinten lachin kum tawp chiengleh aga na lou ngei ding hi, Lawm na lungkesah malmal si’n.

LP- Nang banga lungtang khau hileng hoiven! Hinanleh zong nang hawnthawn dungjuiin tu kum pen hoitah in bawlsawm kia ta vang ka vang etna in.
NP- Ha! tuabang lugntang akhula pasal tahtah in anei ding.
Na vangsietna na chite tukum in na sumangta ding hi chi ka gingta hi.

DOHNATE:
1. Laisim kukal mam naupang khat leh ki-apmaina lam a lunglut mam naupang ni kihouna gieldoh in.
2. Singtangpa khat leh zanggammi khat kihouna hing gieldoh inlen singtanggam a hoidante, a nopdante leh zanggam hoidante leh nopdante hing pulah in.
3. Sepai khat leh summetbawlpa khat kihouna hing gieldohin?
4. Pen leh pensil kihouna hing gieldoh in?
5. Humpi leh simbeng tângthu khu kihouna in gieldoh in?
6. Mittaw guh te’n saipi a thamna uh kihouna in hing gieldoh in?
7. Naupang ni in amang uh agen chiet uh kihouna in hin gieldoh in?
8. Michippa leh misiempa kihouna gieldoh in?
9. Mesi leh khauphe kihouna hing gieldoh in?
10. Zu: ahoina leh ahoilouna kihouna gieldoh in?

No comments: